بررسی اشعار آیینی دورۀ مشروطه

Authors

  • ملیحه خیری دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  • منوچهر اکبری استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
Abstract:

اشعاری که در موضوعات مدح یا رثای معصومین(ع)، غدیر، بعثت، معراج رسول(ص)، ظهور، عاشورا، تولّی و تبرّی اهل بیت عصمت و طهارت باشد، در حوزه شعر آیینی قرار می‌گیرند. در دوره مشروطه مضامین جدیدی وارد ادبیات می‌شود که برگرفته از فرهنگ عاشورا و قیام حسینی هستند. ستم‌‌‌ستیزی، برقراری عدالت و نیز مبارزه با استعمار، از مضامینی است که با توجه به شرایط زمانه و تحت تأثیر نهضت عاشورا در شعر رواج می-یابند. شاعران آیینی‌‌‌سرای این دوره را می‌توان در دو دسته متمایز قرار داد؛ یکی شاعرانی که در کنار مسائل دینی به مسائل اجتماعی و سیاسی زمان خود توجه دارند و به آن موضوعات هم پرداخته‌اند‌؛ اما دسته دوم شاعرانی که در اشعارشان توجه چندانی به حوادث سیاسی یا اجتماعی زمانه نداشته‌اند‌. در این مقاله از روش کتابخانه‌ای و پژوهشی در آثار شاعران مشروطه و از شیوۀ مطالعۀ توصیفی، تحلیلی و انتقادی، استفاده شده‌‌‌است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جلوه‌های ادبیات پایداری در اشعار آیینی مشروطه تا انقلاب اسلامی

شعر آیینی به گونه­ای از شعر متعهّدانه گفته می­شود که از جهت معنایی و محتوایی صبغه کاملاً دینی دارد و از آموزه­های وحیانی، فرهنگ عترت و ولایت سرچشمه می­گیرد. در شعر آیینی دورۀ مشروطه با توجه به شرایط زمانه، مضامین جدیدی همچون ستم­ستیزی، برقراری عدالت و نیز مبارزه با استبداد و  استعمار، تحت تأثیر نهضت عاشورا رواج می­یابد. شاعران آیینی­سرای این دوره نیز دو دسته هستند: یکی شاعرانی که در کنار مسائل دی...

full text

بررسی مضامین اشعار کارگری در دورة مشروطه

در بررسی‌ها و طبقه­بندی‌های موضوعی شعر فارسی معاصر، به‌خصوص از دورة مشروطه به بعد، با نوع ادبی جدیدی به نام «شعر کارگری» و «ادبیات کارگری» رو­به­رو هستیم که تاکنون به طور اختصاصی به بررسی مضامین آن پرداخته نشده است. در این مقاله سعی شده است که ریشه‌های ظهور ادبیات کارگری در دورة مشروطه تا حد امکان نشان داده شود و میزان تأثیرگذاری اندیشه­های کارگری انقلاب روسیه در آثار شاعران کارگری دورة مشروطه ...

full text

تحلیل محتوایی شکوائیه‌ها‌ در شعر دورۀ مشروطه با تأکید بر اشعار میرزادۀ عشقی

ادبیات و بویژه شعر دوران مشروطیت، غالباً از نوع ادبیات اجتماعی‌سیاسی، و تصویرگر رنج‌های جامعه در برهه‌ای پرشتاب و حساس از تاریخ ایران است. شاعر مشروطه زبان اجتماع و بیانگر دردهای ایشان است. این مصایب، خواه از سوی اهل قدرت و حکومت باشد یا بیرون از آن، در شعر مشروطه بازتاب و نمودی برجسته و گسترده دارد. عمده‌ترین رسالت شعر مشروطه همراهی با مردم به قصدِ روشنگری و بیدارگری، نشان دادن اعتراض و خشم علیه...

full text

روح‌القدس، انتقادی‌ترین روزنامۀ دورۀ مشروطه در ایران

هدف: این مقاله، درصدد نشان دادن دیدگاه‌های انتقادی روح‌القدس نسبت به مستبدان و عوامل وابسته به استبداد در مملکت ایران در دورۀ مشروطه می‌باشد. روش: این مقاله با استفاده از منابع اصلی تاریخ و بر پایۀ بهره‌گیری از مطبوعات تنظیم و از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. روح‌القدس، یکی از مهم‌ترین روزنامه‌های دورۀ مشـروطه است که توسط شیخ احمد تربتی (سلطان‌العلمای خراسانی) از 25 جـمـادی الثانی 1325/ 12 م...

full text

مکالمات خیالی: وجه انتقادی نو در گفتمان مطبوعاتیِ دورۀ مشروطه

هدف پژوهش حاضر، بررسی مکالمات خیالی مندرج در مطبوعات دورۀ مشروطه است. توجه ویژه به گفتمان مطبوعاتی این دوره به دلیل اوج کاربرد این وجه انتقادی­نو می­باشد. تأکید بر مطبوعات نیز به دلیل نقش آنها به عنوان مهم­ترین منبع اطلاع‌رسانی در زمانۀ مدنظر است. در این میان پرسش اصلی این است که آیا می­توان این مکالمات خیالی را از نظر موضوعی دارای رویکردی مشابه دانست؟ این مقاله که به روش توصیفی ـ تبیینی و با ب...

full text

نقد و شرح اشعار آیینی بهلول گنابادی

محمّد تقی نظام الدّینی معروف به بهلول گنابادی (1384ه. ش- 1279ه. ش)، فرزند شیخ نظام الدّین، یکی از نوادر زمان و شگفتی های روزگار ما بود. شیخ بهلول، قریب یک قرن از عمر پر برکتش را در راه اسلام و قرآن و نهی از منکر و امر به معروف صرف کرد و یادگاری از تاریخ پر حادثه مبارزات ملّت ایران و پرچمدار قیام مسجد گوهرشاد و مجاهدت در راه اسلام است. این عالم دینی در کنار فعّالیّت های علمی و تبلیغی و سیاسی خود، ...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 36

pages  11- 32

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023